සමාජ දේශපාලන පෙලීම හා පීඩා අරගලයන් වලට ඉන්දන සපයන අතර, ප්‍රතිරෝධය මැඩලීම අරගලයන් පෝෂණය කරනවා වගේම නිර්මාණකරනයට ද උත්තේජනය සපයයි කියන්න පුළුවනි. මේ එක් උදාහරණයකි, 70 දශකයේ වූවා කියන සිද්ධියකි.
70 දශකයේ මැද භාගයේ දී, මෙරට ඉංග්‍රීසි පුවත්පතක අපූරු මරණ දැන්වීමක් පළ වුණි. එහි දැක්වුණු අන්දමට මියගිය පුද්ගලයා ඩී.ඊ.එම්. ඕ ක්රසි නමැති මහතෙකි. ඔහුගේ මරණයෙන් ශෝක වන්නන් අතර, ටී. රූත් (භාර්යාව), එල්.අයි. බර්ටි (පුතා) සහ ෆේත්, හෝප් සහ ජස්ටිස් නමැති සොහොයුරෝ ද වූහ. ලිපිනය ලෙස සඳහන්ව තිබුණේ අරලිය මැඳුර, පණගියවත්ත, අඳුරුවෙල යනුවෙනි.
බැලූ බැල්මටම මෙහි අමුත්තක් නොතිබුණ ද, ටික දවසකින්ම එහි සැඟවී තිබූ කර්කශ සරදම හෙළි වුණි. මියගොස් තිබෙන්නේ “ඩිමොක්රසි” නොහොත් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයය. ශෝකවන පිරිසට සත්‍යය (Truth), නිදහස (Liberty), විශ්වාසය, බලාපොරොත්තුව හා යුක්තිය (Faith, Hope, Justice) අයත්ය.
මේ කාලයේ මෙරට පැවතියේ ද, පුවත්පත් ආයතන මර්දනය, විපක්ෂ රුස්වීම් තහනම වැනි ප්‍රජාතන්ත්‍ර විරෝධී දේශපාලන ක්‍රියාවලියකි. අර සිනා උපදවන මරණ දැන්වීම, ඊට සිය විරෝධය දක්වනු පිණිස, නිර්මාණශීලී පාඨකයකු විසින් කරන ලද්දකි (ඔහු වෘත්තියෙන් වෛද්යවරයෙකි).
මෙම මරණ දැන්වීම පුවත් පතේ පලවූ දා උදයේම එය එවකට පැවැති රජයේ ප්‍රබල ඇමැතිවරයෙකුගේ නෙත ගැටුන බවත්, වහාම ඔහු ආරක්ෂක අංශය අරකී මැදුරට යවා එහි විසූ අයගේ වතගොත සොයා බැලීමට තරම් කලබල වූ බව පුවත්පත් වලින් කියවා ඇත්තෙමි. එතැන් පටන් එය ලියුවා යැයි සැක කර ප්‍රගතිශීලී ලේඛකයින්, මාධ්‍යවේදීන් බොහෝ දෙනෙකුට අනේක පීඩා හා හිරිහැර සිදු වූ බව කියවෙයි. පසුව නිර්මාණය කල වෘත්තීය වෛද්‍යවරයා ස්වේච්ඡාවෙන් ඉදිරිපත් වූ බව කියවේ.
තවද, මෙකී මරණ දැන්වීම 70 දශකයේ තරුණ කැරැල්ලක රහස සංඥාවක් නිකුත් කිරීමට යොදාගත් එකක් බව ද ප්‍රකට කතාවක් විය.
මේ දැන්වීම පිළිබඳ කතාව, ඉන්දියාවට ද පැතිරුණි. ඒ කාලයේ ඉන්දියාවේ අගමැතිනිය ඉන්දිරා ගාන්ධිය. එහිද ලංකාවට සමානවම මාධ්‍ය හා විපක්ෂය මර්දනය කිරීම සිදුවෙමින් පැවතුණි.
1975 ජූනි මාසයේ, “ටයිම්ස් ඔෆ් ඉන්ඩියා” පුවත්පතක අවමංගල්‍ය දැන්වීම් තීරයෙහි, “ඩි ඕක්රසි, ඩී.එම්.ඕ.” නමැති මහතකුගේ මරණය ගැන නිවේදනයක් පළ වුණි. ශෝක වන්නෝ ද ලංකාවේ දැන්වීමේ පරිදිමය. පසුව දැනගන්නට ලැබුණු අන්දමට, අපේ දැන්වීම අනුකරණය කරමින් එය පළ කර තිබුණේ, පසුකලෙක “රීඩර්ස් ඩයිජස්ට්” සඟරාවේ ඉන්දියානු මුද්රණයේ නියෝජ්‍ය සංස්කාරකවරයා ලෙස කටයුතු කළ අශෝක් මහදේවන්ය.
ps:
එකී මරණ දැන්වීම මෙසේ පලවූ බව කියවේ:
D.E.M. O’ Cracy, beloved husband of Truth, loving father of L I Bertie, brother of Faith, Hope and Justia, interned on Saturday 20th instant, Araliya Medura, Panagiyawatte, Anduruwella
Dr. Riley Fernando ගේ නිර්මාණයක් බව කියවේ.
උදේ පාන්දර ඔබට උනුම උණු කෝපි කෝප්පයක් පිළිගන්වනවා, ලස්සන සිනාවක් එක්ක. පදමට රෝස්ට් කර කෝපියේ ඇරෝමාව (Aroma, සුවඳ) ඔබේ නාස් පුඩු අතරින් රිංගන්නට කලින්, කෝපි කෝප්පයෙන් රැළි කැරලි දාමින් මතුවෙලා උඩට පාවෙන උණුසුම් දුම ඉහළට ඇදෙද්දි, කෝපි උගුර තොලගාන තුරු නොඉවසිල්ලෙන් බලන් ඉන්න රසාංකුර පිනවන්න කලින් ඔබේ නෙතු යුග ග්‍රහණය කරගන්නේ මොනවද... ලස්සන සිනහව නේද? ඔබ පෙරළා පුදන පිළිතුරු සිනාව, නොකී දාහක් වදන් අරන් යන කවියක්, මියුරු ගීතයක්, සිග්නල් එකක් නොවේ ද? That's the magic.
එකොමත් එක රටක ජනාධිපතිතුමා හා අගමැතිතුමා විදේශයක ලෝක සමුළුවකට සහබාගී වෙන අතරතුර ඔවුන්ට වෙනත් රාජ්‍ය නායකයෙකු විසින් රාත්‍රී භෝජනය සංග්‍රහයක් පවත්වනවා, ප්‍රධාන පෙලේ හෝටලයක...
ජනාධිපතිවරයා ඔහුගේ පිරිවර සමඟත් අගමැතිවරයා ඔහුගේ පිරිවර සමඟත් ශාලාවේ දිග මේසයක මුහුණට මුහුණලා අසුන්ගෙන සිටිනවා.
රාජ්‍යනායකවරුන්ට සැකසූ කෑම මේසය බොහෝම වටිනා පිඟන් කෝප්ප ආයිත්තම් වලින් පිරිලා, හැඳි ගෑරුප්පු එහෙම රන් ආලේපිත ඒවා විය. ජනාධිපතිතුමා මෙවන් තැනකින් සිහිවටනයක් හැටියට වටිනා පුංචි දෙයක් අරන් යන්න පසුබට වෙන්නේ නැහැ. සාමාන්‍යයෙන් මෙවැනි තැනක එහා මෙහා වෙන දේවල් ගැන කවුරුවත් තකන්නේ නැහැ, නොදැක්කා වගේ ඉන්න එක සිරිත නෙවැ. ඒත් පොඩි ප්‍රශ්ණයක්, මෙදා ඔහුට කලින් අගමැතිවරයා ඉස්සර වුන හැටි දැකලා පොඩ්ඩක් අප්සෙට් වුනා.
සතුටු සාමිචියෙන්, සැහැල්ලුවෙන් පිරුණ කතා අතර ජනාධිපතිවරයාට පොඩි කට්ට අදහසක් පහළ වුනා.
ජනාධිපතිවරයා මැජික් එකක් පෙන්නන්න ඉදිරිපත් වෙනවා.
"මිත්‍රවරුණී, මම මේ හැන්දයි ගෑරුප්පුවයි මගේ සාක්කුවට දානවා. ඒවා අපේ අගමැතිතුමාගේ සාක්කුවෙන් අරන් පෙන්නනම්" කිව්වේ සභාව මවිතයට පත් කරමින්.
අගමැතිවරයාට හීන් දාඩිය දානන්නට විය. වෙනෙකෙකු තම සාක්කුවට අත දාන්න කලින් හිනාවක් දාගෙනම තමා කලින්ම සාක්කුවට දාගත් රන් අලේපිත හැන්ද හා ගෑරුප්පුව අරන් පෙන්නන්නට විය.
* 80 දශකයේ අග ප්‍රසිද්ධ කතාවකි
