දොරඟුළු හැර නිදහසේ - Free from Lockdown

හිත්පිත් නැති

කටු කොරෝනාව

දුව පැන ඇවිදින නුවර

හිරකර නුඹ ගෙදර...

නිදහස කවදා ද

දින ගනිනවා ඇති

පෙරළමින් දින දසුන,

එදවස හෙට නම්...

ඉපිලෙනවා ඇති

සිත...

තුටින,

නුඹ බෝ තුටින...

සුරතල් සතුන්

නුඹ සෙවණේ

සෙනෙහේ ලබන

පැකට් කෑම රස කර බුදින

එන්නත දෙක කාලෙට විඳින

දන්නවා නම් දවස

කූඩුවෙ දොරඟුළු හරින

අනේ උන්ගේ

හිතට...

* අවලාදයක් නොව, නිදහස් සිතුවිල්ලක් පමණි

සිත සයුරකි - Mind is an Ocean

සිත සයුරකි

සිතුම් රළ

හැඟුම් නල

මතුවෙන...

English version Mind is an Ocean

සුන්දර මිඳුළක පිපෙන මල්වල ලස්සන, වල්පැල හෙවැනැල්ලෙන් යටපත් වෙන්න දෙන්න එපා

සිරිමෙවෙන් මහත්තයා දවසේ පත්තරෙත් අරන් ආවේ ජැම්සන් ගහ යට බංකුවේ වාඩි වෙන්න හිතාගෙන. ගහේ අතුපතර පනිමින් තොරතෝංචියක් නැතිව සද්ද කර කර ප්රීති වෙන පැණි කුරුල්ලන් දැකලා බංකුවට නොගිහින් ඉස්තෝප්පු පඩියෙම වාඩි වුණා. ඒත් එක්කම වගේ ඈත සිට එන ගිරව් රෑනක් ක්රෑක්..., ක්රෑක්... සද්දෙන් පළාතම දෙවනත් කරමින් පියාසර කරා. සුදුනෝනා පොඩි දුවත් එක්ක ලෙඩෙක් බලන්න ගිහින්.

බැස යන හිරු රැස් පොල් රුප්පව අතරින් පහළින් උඩට විහිදෙන්නට වූයේ යම්තම් උඩට හරවපු ෆ්ලෑෂ් ලයිට් එකක් වාගේය. පොල් රුප්පාවෙන් එපිට ඉස්කෝලෙ වත්තට එහා කඳු ගැටියේ තියෙන දිවුල් ගහේ ඒ මේ අත ඇඹරෙමින් ගිය අතු හිරු රැසින් දිලුණේ හරිම ලස්සනට.

තව විනාඩි කීපයකින් හිරු ඈත මුහුදෙන් බැස අද දවසට සැඟව යනවා ඇති. මුහුදු වෙරළ විනාඩි කිහිපයකින් පයින් යන දුරක පිහිටිය ද වෙරළ දැක සති ගාණක් වුණානේ... සිරිමෙවෙන් මහත්තයාට නිකමට වගේ හිතුණා. දෑතේ ඇඟිලි එකිනෙකට පටලවා අත්ල හිස පිටුපසට ගෙන බිත්තියට හේත්තු වූ ඔහු පැණි කුරුල්ලන්ගේ නැටුම දිහා බලා උන්නා...

ජැම්සන් ගහ දෙපැත්තෙ කොහොඹ පැල දෙකෙන් බංකුවට අමුතු සිසිලක් ලබා දුන්නේ, පහුගිය අවුරුද්දේ කොහොඹ අතුවල බෝවුන දළඹුවන්  නිසා ගහේ අතූ කපා දාන්න වුණ එක ගැන පොඩි දුකකුත් ඇති වුණා. මායිම් වැටට වෙන්න වවාපු රත්මල් පඳුරු පේළියේ අතරමැද දම්පාට මල් පඳුර ලස්සනයි නෙවැ.

ගේට්ටුවෙන් ඇතුල්වී ගෙට ගොඩවෙන අඩි පාර දෙපැත්තේ වවපු රතුතම්පලා පාටට හුරු පොඩි කොළ සහිත පඳුරු, අඩි පාරේ අතුරපු හතැරැස් කොන්ක්රිට් ස්ලැබ්, ඒ ස්ලැබ් අතර වවපු තණකොළ මිඳුලට එක් කළේ ලස්සනක්. පඳුරු පාමුල කවඩි, සිප්පිකටු ඇතිරුවේ පොඩි දුවගේ උවමනාවට නෙහ්.

මිඳුල පුරා තැනින් තැන උස මිට, පාට පාට මල් පැල වලට ඉඩ වෙන් වුණේ පිළිවෙළකට. ක්රෝටන්, ෆර්න්ස්, මුසැණ්ඩාස් තාප්පෙ අයිනට වෙද්දි ගෙයි ජනේල ළඟ, දොරකඩ ළඟ ඉඩ අරගත්තේ රෝස පඳුරු, දහස්පෙතියා, සමන් පිච්ච වැල, ඕකිඩ් වගේ විශේෂ සැලකිලි ලත් උදවිය. සිමෙන්ති මල් පොච්චි කීපයක අරක් ගෙන ඉන්න පාට කීපයක ඇන්තූරියම් කාලෙන් කාලෙට එහා මෙහා වෙනවා.

තණ පිඩැලි ඇල්ලූ මිඳුල පුරා කොළ පැහැ ඇස්වලට මොනතරම් නම් සිසිලක් දෙනවද? ජැම්සන් ගහ යට බංකුව වටේ ගං වැලි පුරවපු රවුම තණකොළ පිරි මිඳුල තවත් ලස්සන කරා.

සීනියාස් මල් පාත්තියේ පාට පාටින් පිරුණ මල් අඩුවක් වුණේ නැහැ. මොනවා හෝ හේතුවක් නිසා මනිප්ලාන්ට් අපේ මිඳුලට හරිගියේම නැහැ නෙව...

"ඇයි තාත්තේ පඩිය උඩට වෙලා..."

"අම්මයි දුවයි ළඟටම එනකම් දැක්කේ නැහැනේ…"

"ඒකනේ… තාත්තා බර කල්පනාවක වැටිලානේ හිටියේ..."

"නෑ දුවේ... බංකුවට යන්නයි ආවේ, ජැම්සන් ගහේ පැණි කුරුල්ලෝ රංචුවක් සෙල්ලමේ හිටියා. උන්ට හිරිහැර කරන්නේ ඇයි කියලා මෙතැන වාඩි වුණා. ඔන්න ඔහේ නිකන් කල්පනාවට වැටුණා..."

"ඒක නෙවෙයි දුවේ, සුභා නැන්දට කෝමෙයි?" සුදුනෝනාගේ කම්මුල් ලාවට වල ගැහෙමින් සිනාවක් ඇදුනත්, නොදැක්කා වගේ සිරිමෙවෙන් මහත්තයා ඇහුවා...

"නැන්දට දැන් හොඳයි. අපි යද්දි මිඳුලේ වල්පැල උගුල්ලනවා. අපිත් තුන්දෙනාම එකතුවෙලා වල්පැළෑටි ගැලෙව්වෙ නැතැයි ඉතිං"

"හොඳයි නේ, English කියමනක් තියෙනවා… Don’t let the tall weeds cast a shadow on the beautiful flowers in your garden”

"පුතා දන්නවද ඒකෙන් අදහස් කරන්නේ මොනව ද කියලා?"

“මිඳුලක් කියන්නේ ගෙයකට විශේෂ තැනක් නෙහ්. ලස්සනට, පිළිවෙළට සකස් කරපු මිඳුලක් ගෙයකට  අලංකාරයක් එකතු කරන්නේ. හැබැයි ලස්සන මිඳුලක් හදා ගන්න සෑහෙන්න මහන්සි වෙන්න වෙනවා. පාත්ති හදලා, පැල ඉන්ඳලා, ඒවා ලොකු වෙනකම් සාත්තු කරලා,  මල් දකින්න කාලයක් යනවා. ඒ අතර ලේසියෙන්ම කිසිම මහන්සියක් දරන්නේ නැතුව වල්පැල බිහි වෙන්න පුළුවන්. වල්පැල අයින් කරලා මල්පැල ආරක්ෂා කරගත්තේ නැත්නම් ගෙමිඳුලේ පිපෙන ඕන ලස්සන සුවඳ දෙන මල් යටපත් කරගෙන අර වල්පැල ඉස්මතු වෙන්න පුළුවන්, ඒ යෝධ වල්පැල වල අඳුරු හෙවනැල්ල මල් මත වැටෙන්න පුළුවන්. ඒකත් හරියට මිනිස් හිත වගේ, යහපත් අදහස්, පුරුදු මල්පැල වගේ රෝපණය කර කාලයක් තිස්සේ ඇතිකර ගතයුතු යහපත් අදහස් හා කලක්රියාවයි. වල්පැල කියන්නේ ඒ අතර තුර  නිරායාසයෙන් හිතට ඇතුළුවී, වැඩී, ලස්සන මල්මෙන් වැඩූ යහපත් අදහස් යටපත් කරන්න පුළුවන් අඳුරු හෙවැනැලි. අපි කල්පනාකාරී වුණේ නැත්නම් ඒ අඳුරු හෙවැනැලි අපේ සිත විනාශ කරන්න පුළුවනි, විගහටම. අපි කල්පනාකාරී වෙන්නෙ ඕනේ ඒකයි".

“Don’t let the tall weeds cast a shadow on the beautiful flowers in your garden.”– Steve Maraboli

කොරෝනා-ෆෝබියාව (Corona-phobia) පරදමු

පසුගිය දිනක දඹුල්ල බස් නැවතුම් පොළේ සිහිසුන්ව ඇදවැටුණ හමුදා සෙබළෙකු හට උපකාර කිරීමට අසල සිටි කිසිවෙකු ඉදිරිපත් නොවූ කනගාටුදායක පුවතක් සැලවුණා. පැය භාගයකට ආසන්න කාලයකට පසුව එම ස්ථානයට පසුකර යමින් සිටි තරුණයින් දෙදෙනෙකු රෝගියාව රෝහල වෙත ගෙනගියද ඒ වෙද්දි රෝගියා මෙලොවින් සමුගෙන සිටි බව කියැවුණි. අසල රැස්ව බලා සිටි පිරිස ඇද වැටුණ රෝගියාට වෙත නොයන්න ඇත්තේ කොරෝනා රෝග බියෙන් වෙන්න ඇති නමුත් එම සෙබළා විටින් විට ෆිට් රෝගී තත්වයෙන් පෙළුණ බව පුවත් වලින් කියැවුණි.

දීර්ඝ සති අන්තය පුරා පැවැති ඇඳිරිනීතිය ලිහිල් කර දවසක උදේ කෝල් එකක් ආවා ළඟපාත වෙසෙන කෙනෙකුගේ ටෙලිෆෝනය සම්බන්ධ කරගන්න ගත් උත්සාහයන් කීපයක් අසාර්ථක වූ කල පණිවුඩයක් ගෙනිහින් දෙන්න මෙන් ඉල්ලමින්. ගෙමිදුලට යන්න බැහැ වතුර. බංකුවක් උඩ එළවළු ජාති කීපයක් අතුරලා, දිය බේරෙනවා. බඩුගෙනා බෑග් කීපයක් සෝදා තාප්පේ අයිනේ වැල්පොටක එල්ලෙනවා. මං සොයාගෙන ගිය පුද්ගලයා දාඩිය පෙරාගෙන ස්කූටිය හෝදනවා. ගෙදර උන්දෑ ග්ලවුස් දා ගත් අතින් බෝතලයකින් තවත් බෝතලයකට එළකිරි වත් කරනවා. වටාපිටාව දැක්කම තත්වය තේරුම් ගියා, ආපු කාරණේ ඉටුකර ආපසු හැරෙද්දි ...හත්තිලව්වේ වෛරසරක නිසා හෝද හෝදම පණ යනවා, කිව්වා.

මූදු රැල්ල බිඳෙන හඬ ඇහෙන තරම් මූහුදට සමීපව පදිංචිව ඉන්න අපිට අළුත් මාළු අරන් සිරිසෝම මුදලාලි ගේදොරකඩටම එන්නේ හැතැප්ම කීපයක් දුර ගෙවාගෙන. කවදාවත් බයික් හැඬලයේ එල්ලෙන රෙදිකඩින් අත පිසලා පිරිසිදු කරන්නේ නැතිව සල්ලි ගන්නෙත් නැහැ, ඉතිරි දෙන්නෙත් නැහැ. පිළිවෙළකට වැඩ කරන පුද්ගලයෙක්. පහුගිය දවසක දි කියනවා දැන් ඉස්සර වගේ වෙළඳාම සරු නැතිලු, පමණක් කට්ටිය සල්ලි ගැණලා ගැණලා දෙන්නේ එයාගෙන් ඉතුරු ගන්න තියෙන අකැමැත්තටලු. ...ඒ උනාට එයාල දෙන දෙන ඒවා අපි ගන්නෙපයි... කිව්වේ දුක්මුසු ස්වරයකින්. මිනිස්සුන්ට තියෙන්නේ රෝග බිය.

මේ උදාහරණ කිහිපයක් පමණි. ලොවම වෙලාගෙන වේගයෙන් පැතිර ගිය කෝවිඩ්-19 වෛරසයෙන් ආසාදනය වී කොරෝනා වසංගතයට ගොදුරුවේ යැයි මහජනයා අතර ඇති රෝග බිය හෙවත් කොරෝනා-ෆෝබියාව (Corona-phobia)  නම් හිත පෙළන භීතිකා රෝගී තත්වය ඊට හේතුවයි. 

කෝවිඩ්-19 ව්යාප්තිය පාලනය කිරීම ඉලක්ක කරගෙන පැනවූ තත්වයන් ලිහිල් කර ද 60% ක ජනතාව පෙර පරිදි නිදහසේ සැරිසරමින් කටයුතු කිරීමට බියක් දැක්විය හැකි බව දින කිහිපයකට කලින් BBC Radio 4 විසින් කරන ලද මත විමසුමකින් හෙළිවී ඇත. එය කොරෝනා-ෆෝබියාව සමාජය කෙරෙහි කරහැකි අයුතු බලපෑමේ තරම කියාපායි.

තවත් දින කීපයකින් කෝවිඩ්-19 පැතිරීම වැළක්වීමට රජය යොදාගත් උපාය මාර්ගයන් වෙන ඇඳිරිනීතිය, ප්රදේශ හුදෙකලා කිරීම, සංචරණ බාධක ආදිය ලිහිල් කළ ද කොරෝනා-ෆෝබියාව නිසා සාමාන්ය ජනජීවිතය මුළුගැන්වීමට ඇති ඉඩකඩ බොහෝය. එය ජන ජීවිතය යථා තත්වයට පත්කරලීමේ ව්යායාමය මෙන්ම ජාතික නිෂ්පාදනය හා ආර්ථිකය නංවාලීමේ උත්සාහය අඩපණ කරන සාධකයක් විය හැකිය. බාධක ලිහිල් කිරීමත් සමඟ පොදු ප්රවාහණ සේවා, කාර්යාල, තැපැල් හල්, බැංකු ආදී දෛනික කටයුතු සෙමින් සෙමින් යථා තත්වයට පත්වෙනවා ඇති. පමණක් පෙදෙස් නිදහසේ සැරි සරන්නට පටන් ගන්නේ සති ගනාවකිනි, ඒ අතර කඩින් කඩ ලද නිදහසින් අඩු වැඩියෙන් ජිනජීවිතය හැඩගස්වා ගත් උදවිය ද වෙති. සමාජයේ පවතින කොරෝනා-ෆෝබියාව නිසා විවිධ මට්ටමේ හැල හැප්පිලි ඇති වෙන්න පුළුවනි. අනුන් පාලනය කරන්න යෑමට වඩා තමන්ට පාලනය කරන්න බැරි දේවල් පාලනය කරීමට උත්සාහ ගැනීමෙන් වැළකී සිටීම කොරෝනා-ෆෝබියාවෙන් තමන් ද මිදී සමාජය ද මුදවා ගැනීමට  මග පාදනවා ඇත.

සමාජය ගත් කල දැනුම, ධාරණය, චිත්ත බලය, විඥානය වගේම අවබෝධය ද විවිධ මට්ටම් වල ඇති මිනිසුන් වෙති. දවසේ බත්පතේ සිට බොහෝ දේ අහිමි වූ අනේක ජනයා ඇති. කවදාවත් නින්දකට අමතරව ගෙදර ඉඳලා පුරුද්දක් නැති කෙනෙකුට සති ගණනාවක් ගෙදර කොටුවෙලා ඉන්න වුණාම ඇතිවෙන මානසික පීඩාවන් ගෙන් අඩු වැඩි අය ඇති. කොරෝනා වසංගතය නිසා අද සමාජ වියමනේ කෙඳි දුරස්වෙලා, පලුදු වෙලා, තැලී පොඩි වූ තැන් ඇති. ඒ අතර ඔබ මා මේ ලස්සන ලංකාවේ ශක්තිමත්ම පුද්ගලයා නොවුණත් දුර්වලම පුද්ගලයා නොවන බව විශ්වාස කරමි. මේ විවසනය හමුවේ ඇද හැලෙන කාඩ්පැක් එකක් වැනි ආර්ථිකය කියන්නේ මිල මුදලින් මැනිය හැකි කිරත හැකි නිෂ්පාදනය හා භෞතික සම්පත් පමණක් නොවේ. අනේක ෆෝබියාවන් කියන බියෙන්, සැකයෙන්, අවිනිශ්චිත බව ආදිය නිසා බැටකන සමාජයක  ආර්ථිකයට වෙන පාඩුව සුළු පටු නොවේ. සමාජයේ මිනිස් බල සම්පත මනසින් නිරවුල් හා ශක්තිමත් නම් ඒ දේශයට මුහුණ දෙන්න බැරි අභියෝගයක් නැත. කඩාවැටෙන ලෝක ආර්ථිකය හමුවේ, ලංකික අපිට ඇති ශක්තිමත්ම හා විශ්වාසවන්තම සම්පත් සමුදාය අපේ මිනිස් ශ්රම බලකායයි.

කොරෝනා වසංගතය ලෝවැසි ජීවිත පෙළමින් සිටිනතර ලෝක දේශපාලන ආර්ථික බළමුළු චීනය වෙත විවිධ පැතිවලින් පහර දෙමින් සිටි. ඉන් එකක් වෙන්නේ චීනය තුළ පිහිටි ලොව කාර්මික බලවතුන්ගේ රටවලට අයත් නිෂ්පාදන කම්හල් චීනයෙන් පිටතට ගෙන යාමට පෙළඹවීමයි. ඒ අනුව ජපාන කියා සිටියේ රථවාහන නිපදවන කම්හල් චීනයෙන් අයින් කරගෙන පිටරටක පටන් ගන්නේ නම් ඒ සඳහා යන වියදම් ජපාන රජයෙන් දරන බවයි. එය එක් උදාහරණයකි.

කොරෝනා වසංගතය අප රටේ නව නිර්මාණ හා නිෂ්පාදන ක්ෂිතිජ ඉම මොනතරම් පුළුල් ද ඈතට විහිඳා ඇද්ද ලොවට පෙන්නුම් කරන්න අවස්ථාවක් උදාකරා. ලක් රජය උත්සුකවි ලෝකයේ නව නිෂ්පාදන ආර්ථික ප්රවණතාවය රටට වැඩදායී ලෙස යොදා ගනීවි කියා හිතන්න පුළුවන්. අන්න එදාට අවැසි මිනිස් බලශක්තිය සුරක්ෂිත කරන්න මුල් පියවර තබන්න ඔබට හා මට අද පටන් ගන්න පුළුවන්, එනම් කොරෝනා-ෆෝබියාවෙන් ලාංකිකයින් ගලවා ගමු. අපේ සිසු ප්රජාව ගලවාගමු.  ෆෝබියා තත්වයන් සුවපත් කරන්න පුළුවන් වෙන්නේ බෙහෙත් පෙත්තකට, කරලකට නොව සෙනෙහසින් පිරි, සුහඳ හදවතකට පමණි.

මැයි දිනය - May Day

වසර 1886 මැයි පළමු දින

වැඩ වරා රොක් වුණ

කම්කරු විරුවනී

හේමාකට් චතුරශ්‍රයේ

පැය අටක වැඩ මුරය ඉල්ලමින

හිත්පිත් නැති උණ්ඩ වරුසාවට

ළය දුන්න සිවු විරුවනි

ආචාරය මෙන්න,

අයුතු බලයට ලේ හැලුමට

විරෝධය පාමින්න

ජන ගඟක් ගැලුවා

දින සිව් වැන්න

තාඩන පීඩන මැද

සිර බත රසකර කන්න

කැප වුණ විරුවනි

ආචාරය මෙන්න,

කම්කරු අයිතිය ජයගන්න

රතු ලෙය පුදා ජීවිත බිලි දුන්න

විරුවන් සිහිකරන

ජගත් මැයි දිනය

ලොව සමරන්න...

සමයකි කටු ඔටුන්නක හැඩ

කුරිරු කොරෝනා වියාදිය

ලොව බිලගන්න

රතු කමිසය ඇඟලා ගන්න

වේදිකාවේ කෑ මොර

නැතුවට ඔන්න

වැඩකරන හැමට

සාධාරණ වැඩමුරයක් දිනුමට

එදා කැපවුන විරුවන් සිහිකරමු

තනි තනිවම අද...

2020 වසරේ මැයි දිනය නිමිත්තෙනි